Vi phạm bản quyền: Thiệt nhiều hơn lợi

Tình trạng vi phạm bản quyền đang ngày càng gia tăng không chỉ tại Việt Nam mà còn trên thế giới. Các vụ vi phạm bản quyền gây ra thiệt hại cho các cá nhân hoặc doanh nghiệp chân chính, vốn bỏ ra nhiều tiền để sở hữu bản quyền.

> Xem Full Lịch phát sóng AFF Cup 2018

Năm ngoái, Edgar Davids, cựu ngôi sao bóng đá người Hà Lan, đã thắng kiện Riot Games vì đã sử dụng hình ảnh của ông trong trò chơi League of Legends mà chưa xin phép. Là một công ty phát triển trò chơi điện tử lớn trên thế giới với cả trăm triệu người dùng nhưng Riot Games vẫn cố tình vi phạm bản quyền.

Trong trò chơi League of Legends, Riot Games đã thiết kế nhân vật Striker Lucian có màu da tương đồng với Edgar Davids. Cùng với nước da ngăm đen, nhân vật trong trò chơi này còn có vóc dáng mạnh mẽ, để kiểu tóc xoắn dài và đeo loại kính thể thao chuyên dành cho những người bị tăng nhãn áp do chơi thể thao... Đó là những đặc điểm khiến nhiều người dễ liên tưởng đến Edgar Davids.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội, một nhân viên của Riot Games thừa nhận nhân vật nói trên trong trò chơi này lấy cảm hứng từ chính Edgar Davids.

Độ phổ biến của trò chơi đạt mốc trên 100 triệu người dùng hoạt động vào tháng 9.2016 là đủ để Davids đệ đơn kiện Riot Games vì sử dụng hình ảnh ông mà không xin phép.

Kết cục, tòa án kết luận Riot Games vi phạm bản quyền và phải trả cho Davids một khoản tiền từ lợi nhuận thu được do nhân vật Striker Lucian mang lại. Đây được xem là một khoản tiền không nhỏ, bởi doanh thu 1,6 tỉ đô la Mỹ của Riot trong năm 2016 phần lớn đến từ các giao dịch mua ngoại hình nhân vật như vậy.

Vi phạm bản quyền không chỉ đem lại thiệt hại cho các doanh nghiệp giữ bản quyền hay các đơn vị vi phạm, mà còn khiến cho người hâm mộ chịu thiệt thòi khi không được xem chương trình thể thao, giải trí đẩy đủ bản quyền. Điều đó đặt ra cho bất kỳ doanh nghiệp mua bản quyền, tức bên trả tiền để sở hữu bản quyền phát sóng, phải có trách nhiệm bảo vệ bản quyền, không cho phép bất cứ đơn vị nào khác phát sóng mà không xin phép. Mất bản quyền do bị vi phạm không phải chưa có tiền lệ mà đã từng xảy ra ngay tại Việt Nam.

VTVCab từng mua bản quyền Champions League 2017. Nhưng nhiều đơn vị đã có những hành vi vi phạm bản quyền, đăng tải những đoạn clip được cắt ghép từ các trận đấu thuộc hai giải bóng đá Champions League và Europa League; một số đơn vị truyền hình truyền dẫn trái phép chương trình này. Chính vì vậy, đơn vị cung cấp bản quyền chương trình phát sóng Champions League và Europa League đã thông báo ngừng cung cấp tín hiệu, yêu cầu VTVCab ngừng truyền dẫn, phát sóng, quảng bá, phân phối các chương trình liên quan đến hai giải đấu này, VTVCab cho biết.

Đó cũng là lời cảnh báo cho những người cố tình tìm cách phát sóng các chương trình thể thao, giải trí trên mạng. Đối với khán giả, điều cần làm là nên chọn xem chương trình trên các kênh được cấp bản quyền. Bởi khi vi phạm bản quyền và bị cắt tín hiệu phát sóng, người thiệt thòi nhất không ai khác ngoài khán giả.

Vấn đề bản quyền càng được quan tâm hơn khi đội tuyển bóng đá Việt Nam thi đấu thành công trong thời gian qua. Giải đấu AFF Cup 2018 sắp tới hứa hẹn sẽ đem đến nhiều trận cầu hấp dẫn nhưng cũng là thách thức đối với các đơn vị giữ bản quyền nhằm xử lý các trường hợp vi phạm.

Trong bối cảnh Việt Nam đang ngày càng hội nhập và tham gia vào nhiều hiệp định thế giới, việc tuân thủ các nguyên tắc về sở hữu trí tuệ và bản quyền cần được cơ quan chức năng và doanh nghiệp quan tâm hơn nữa. Doanh nghiệp Việt không những cần phải tuân thủ các quy định chặt chẽ về bản quyền để bảo vệ lợi ích của chính bản thân doanh nghiệp, mà còn thúc đẩy việc tôn trọng bản quyền, ý thức của khán giả.

Trường Bùi