Ngô Tùng
Cái tên Vasyl Lomachenko không phải là cái tên xa lạ gì đối với những người yêu thích quyền anh "đẹp"
Vasyl Lomachenko được coi là một trong những võ sĩ quyền anh xuất sắc nhất trong thế hệ của mình. Có lẽ Vasyl Lomachenko ngay từ khi sinh ra đã được định sẵn con đường để trở thành một võ sĩ quyền anh. Cha anh từng là tay đấm quyền anh có tiếng của thời đại trước và sau này đích thân ông đã huấn luyện con trai mình, giúp anh có được bộ kỹ năng vượt xa nhiều tay đấm cùng thời khác. Các phương pháp huấn luyện của ông không tuân theo bất kỳ một quy luật nào trong tập luyện thể thao thông thường, nhưng điều đó cũng chẳng quan trọng vì sản phẩm được chính tay ông nhào nặn Vasyl Lomachenko đã đạt được những thành công rực rỡ sau này.
Có thể nói, Vasyl Lomachenko luôn là một trong những võ sĩ quyền anh xuất sắc nhất thế giới, dù ở thời kỳ đỉnh cao hay hiện tại, trước khi chuyển sang chuyên nghiệp, anh đã có hai lần giành huy chương vàng Olympic, một thành tích đáng tự hào mà nhiều tay đấm trẻ hướng tới. Và chẳng cần đến trận đấu thứ ba trong sự nghiệp chuyên nghiệp của mình, Lomachenko đã trở thành kẻ thách thức các đai vô địch quyền anh thế giới, một con quái vật mà bất kỳ vị vua nào cũng dè chừng. Với lối đánh mang tính giải trí cao, anh đã chinh phục được cả những người hâm mộ khó tính nhất.
1. Tiểu sử
Vasyl Lomachenko sinh ngày 17 tháng 2 năm 1988 tại thành phố Bilhorod-Dnistrovskyi, một cảng biển ở Ukraine. Cha mẹ anh là ông Anatoly và bà Tetiana Lomachenko, ngoài ra, anh cũng có một người chị gái tên Anastasiia Lomachenko. Nếu có ai đó sinh ra đã được định sẵn cho một sự nghiệp quyền anh, thì đó là Vasyl Lomachenko. Lúc Vasyl Lomachenko mới sinh ra, cha anh là một giáo viên thể dục, nhưng ông cũng từng là một võ sĩ quyền anh chuyên nghiệp có tiếng ở thời đại trước. Bà Anatoly Lomachenko đã tự tay đeo cho con trai mình cặp găng tay quyền anh khi Loma mới chỉ có ba ngày tuổi, và như những gì người ta vẫn thường nói, phần còn lại là lịch sử.
Vasyl Lomachenko nói rằng anh không nhớ chính xác thời điểm mà anh bắt đầu tập luyện quyền anh với cha mình, vì đó đã là điều anh luôn làm kể từ khi bắt đầu biết đi. Ngay từ khi anh còn bé, cha anh, ông Anatoly đã nhận ra điều gì đó đặc biệt ở con trai mình, một thứ gì đó với cái tên “Tiềm năng của một nhà vô địch”. Ông nói, “Thằng bé không hề bị choáng ngợp bởi môn thể thao đầy tính bạo lực này và cả tính chất đối kháng của nó”. Loma có trận đấu quyền anh đầu tiên vào năm 1994, đối đầu với một cậu bé lớn hơn anh hai tuổi. Anh dễ dàng giành lấy chiến thắng đầu tiên của mình, một cảm giác phấn khích khó tả mà theo anh là không dễ gì mà từ bỏ.
Phần lớn thời gian tuổi thơ của Lomachenko gắn liền với việc luyện tập quyền anh. Tuy vậy, anh cũng được khuyến khích thử sức ở các môn thể thao khác, như khúc côn cầu trên băng và bóng rổ. Ngoài thể thao, Lomachenko cũng thể hiện năng khiếu kinh doanh của mình bằng cách bán kem và báo trong những tháng hè ở Ukraine. Trong lúc đó, anh vẫn tiếp tục tập luyện và thi đấu quyền anh ở các giải vô địch cấp địa phương cũng như khu vực trước khi nhắm tới danh hiệu quốc gia.
2. Tay đấm nghiệp dư xuất sắc nhất thế giới
Ngay từ khi bắt đầu thi đấu quyền anh, Vasyl Lomachenko đã gây ấn tượng mạnh với giới chuyên môn và người hâm mộ bằng khả năng quyền anh vượt xa các đối thủ cùng tuổi. Vào năm 2004, Vasyl Lomachenko giành chức vô địch quốc gia độ tuổi thiếu niên. Anh cũng giành chức vô địch châu Âu hạng ruồi thiếu niên cùng trong năm đó. Một năm sau, Loma trở lại giải vô địch quốc gia và thi đấu ở hạng cân 51kg, thế nhưng lúc này, anh đã được thi đấu với những tuyển thủ ở lứa tuổi cao hơn. Dù vậy, điều này cũng không thể ngăn cản Lomachenko giàng lấy chức vô địch quyền anh quốc gia lần thứ hai trong hai năm liền. Năm 2006 anh xuất sắc giành chức vô địch thế giới lứa tuổi thiếu niên sau khi đánh bại tay đấm người Nga Sergey Vodopyanov trong trận chung kết.
Vào năm 2007, Vasyl Lomachenko rời khỏi các giải đấu quyền anh thiếu niên và bắt đầu sự nghiệp nghiệp dư. Thành tích nghiệp dư của anh là cực kỳ ấn tượng với 396 trận thắng và chỉ một trận thua duy nhất, một thành tích nghiệp dư mà kể cả Gervonta “Tank” Davis hay Ryan Garcia, hai tay đấm được coi là đại diện cho thời đại mới cũng chưa thể làm được. Hơn hết, trận thua đó là trận thua xảy ra vào đầu sự nghiệp nghiệp dư của Loma, sau đó anh cũng đã báo thù thành công.
Lomachenko đại diện cho Ukraina tại giải vô địch thế giới năm 2007 tại Chicago. Anh thi đấu ở hạng cân lông, xuất sắc vượt qua các đối thủ nặng ký khác để thẳng tiến vào trận chung kết, nơi anh đã phải chịu thất bại trước tay đấm người Nga Albert Selimov. Vậy là ngoài chức vô địch thế giới 2007, Selimov cũng trở thành võ sĩ duy nhất được ghi nhận đã đánh bại Lomachenko ở cấp độ nghiệp dư. Dù thất bại, Lomachenko đã giành được một suất tham dự Thế vận hội năm 2008. Điều này đã làm giảm phần nào sự thất vọng của anh khi thua trận chung kết.
Cứ như ông trời đã sắp đặt, Loma đã gặp lại Albert Selimov ngay tại vòng một của Thế vận hội Bắc Kinh 2008. Nhưng lần này, lịch sử đã không lặp lại, và Lomachenko đã thành công báo thù cho trận thua của mình vào năm trước. Đánh bại đối thủ được coi là khó nhằn nhất ngay từ vòng một, Lomachenko băng băng về đích và xuất sắc giành lấy tấm huy chương vàng Olympic một cách đầy thuyết phục. Anh cũng được trao tặng giải thưởng “Val Barker” cho “Võ sĩ xuất sắc nhất tại Thế vận hội”. Cùng năm đó, Loma tiếp tục giành chức vô địch châu Âu và sau đó một năm, anh đã trở thành người Ukraina đầu tiên kể từ khi quốc gia này độc lập giành chức vô địch thế giới tại Milan vào năm 2009.
Những danh hiệu nghiệp dư cứ tiếp tục chảy về, nhưng một chấn thương nghiêm trọng đã ngăn cản đà phát triển của Lomachenko, khiến anh không thể thi đấu vào năm 2010. Sau một năm dưỡng thương, năm 2011 chứng kiến sự trở lại của Lomachenko tại giải vô địch quyền anh thế giới, lần này, anh thử thách chính mình ở hạng cân mới, hạng nhẹ. Anh tiếp tục thêm vào bộ sưu tập huân chương đồ sộ của mình một tấm huy chương vàng nữa và trở thành nhà vô địch thế giới ở hai hạng cân. Lomachenko cũng giành được một suất dự Thế vận hội London 2012, nơi anh giành huy chương vàng Olympic thứ hai của mình. Trong trận chung kết, anh đã đánh bại tay đấm người Hàn Quốc Han Soon-Chul, đồng thời củng cố vững chắc địa vị là một trong những võ sĩ quyền anh nghiệp dư xuất sắc nhất mọi thời đại.
Ngoài các danh hiệu và kỷ lục, anh đã thi đấu và đánh bại một loạt các võ sĩ tài năng trong số 396 trận thắng của mình. Đó là lý do tại sao đối với nhiều người, anh được xếp hạng là một trong những võ sĩ quyền anh nghiệp dư xuất sắc nhất mà thế giới từng được chứng kiến.
3. Giai đoạn thi đấu chuyên nghiệp
Thành tích nghiệp dư của Vasyl Lomachenko chắc chắn đã thu hút rất nhiều sự chú ý. Vào năm 2013, anh ký một hợp đồng quảng bá có thời hạn nhiều năm với Top Rank. Điều này cho phép anh bắt đầu sự nghiệp quyền anh chuyên nghiệp của mình với những trận đấu 10 hiệp, và mục tiêu được Loma đặt ra là giành được một đai vô địch thế giới. Lomachenko ra mắt chuyên nghiệp ở tuổi 25 vào tháng 10 năm 2013 trong cuộc đối đầu với tay đấm người Mỹ Jose Ramirez. Anh đã nhanh chóng truyền tải thông điệp của mình bằng cách giành chiến thắng ấn tượng bằng một cú knock-out ở hiệp đấu thứ tư.
Màn ra mắt đầy ấn tượng của anh đã mở đường cho cơ hội giành được đai vô địch WBO hạng lông chỉ trong trận đấu chuyên nghiệp thứ hai của anh. Vào tháng 3 năm 2014, anh đối đầu với võ sĩ người Mexico giàu kinh nghiệm, Orlando Salido. Lomachenko đã phải nếm trải một cảm giác không quen thuộc với anh, đó là thua cuộc. Sau một trận đấu gây tranh cãi, trong đó Salida bị cáo buộc vì thực hiện những cú đấm trái luật, Lomachenko đành ngậm ngùi nhận lấy thất bại với một quyết định chia điểm. Tuy nhiên, anh cũng chẳng phải chờ lâu để có thêm một cơ hội khác để trở thành nhà vô địch thế giới.
Do trong trận đấu, Orlando Salido không đạt được trọng lượng yêu cầu, và do đó danh hiệu WBO hạng lông vẫn chưa thể tìm được chủ nhân của nó. Vasyl Lomachenko lần nữa có được cơ hội thi đấu cho danh hiệu này. Đối thủ của anh là tay đấm người Mỹ Gary Russell Jr, người đã bất bại ở tất cả 24 trận đấu trước đó của mình. Thế nhưng, trong trận đấu, Lomachenko đã có một màn trình diễn áp đảo. Trận đấu kéo dài tới hết hiệp thứ 12, nhưng Lomachenko được ban tổ chức công nhận chiến thắng. Loma chính thức giành được đai WBO hạng lông và anh cũng trở thành võ sĩ thứ hai sau Saensak Muangsurin giành được một danh hiệu thế giới nhanh đến như vậy, chỉ trong trận đấu chuyên nghiệp thứ ba của mình.
Việc giành được danh hiệu đã khởi đầu cho chuỗi sáu năm bất bại liên tiếp đầy ấn tượng của Vasyl Lomachenko. Anh đã bảo vệ thành công đai vô địch WBO hạng lông của mình trước Suriya Tatakhun bằng một chiến thắng bằng quyết định điểm nhất trí. Ngoài ra, anh cũng có hai lần khác bảo vệ thành công đai vô địch hạng lông vào năm 2015. Sau đó, Loma quyết định để lại đai WBO hạng lông và chuyển lên một hạng cân mới, thách đấu cho danh hiệu WBO hạng siêu nhẹ trước đối thủ Roman Martinez vào tháng 6 năm 2016. Lomachenko dễ dàng loại bỏ Martinez bằng cú knock-out trời giáng ở hiệp thứ năm. Như vậy, anh đã giành được danh hiệu thế giới thứ hai của mình chỉ trong trận đấu chuyên nghiệp thứ bảy.
Vasyl Lomachenko có vẻ như là một võ sĩ không thể ngăn cản. Bốn trận đấu tiếp theo của anh chứng kiến anh thành công bảo vệ danh hiệu WBO, với cả bốn đối thủ đều buộc phải bỏ cuộc trong trận đấu. Lomachenko đã trở thành một ngôi sao thu hút khán giả. Trận đấu cuối cùng trong số này với Guillermo Rigondeaux được cho là đã thu hút trung bình 1,72 triệu khán giả trên ESPN. Tuy nhiên, đó cũng là lúc Loma chuyển sang chinh phạt ở một hạng cân khác, hạng nhẹ.
Madison Square Garden là nơi diễn ra trận đấu giữa Vasyl Lomachenko và Jorge Linares, với sự tham gia của 10.000 cổ động viên đến xem màn biểu diễn của Loma. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng suôn sẻ cho võ sĩ người Ukraine. Anh bị hạ gục lần đầu tiên trong sự nghiệp của mình ở hiệp thứ sáu. Tuy vậy, Loma đã có thể đứng dậy và phục hồi để trả lại hết cho đối thủ của mình ở hiệp thứ mười. Một cú móc trên và một cú đấm vào bụng kết thúc buổi tối cho Linares và Lomachenko trở thành nhà vô địch WBA hạng nhẹ. Đây đã là danh hiệu thế giới thứ ba của anh ở ba hạng cân khác nhau. Lomachenko hoàn thành kỳ tích này trong 12 trận đấu chuyên nghiệp, trở thành tay đấm nhanh nhất làm được điều này trong lịch sử quyền anh.
Như người ta vẫn thường nói, tất cả những điều tốt đẹp đều có hồi kết. Sau khi bảo vệ thành công danh hiệu ba lần nữa, Vasyl Lomachenko đã phải chịu thất bại thứ hai trong sự nghiệp chuyên nghiệp của mình. Anh bắt đầu trận đấu với Teofimo Lopez chậm rãi và mặc dù đã thi đấu mạnh mẽ hơn ở những hiệp đấu cuối cùng nhưng điều đó không đủ để xoá bỏ khoảng cách mà Lopez đã tạo ra ban đầu. Lopez đã giành chiến thắng bằng quyết định điểm của các trọng tài để lấy đi chức vô địch hạng nhẹ WBO của Lomachenko. Đây là một kết quả đấy bất ngờ, nhưng nếu có một điều chúng ta đã thấy trong sự nghiệp của anh ấy, đó là Lomachenko luôn biết cách trở lại mạnh mẽ sau một thất bại.
Lomachenko đã hạ gục võ sĩ người Nhật Masayoshi Nakatani ở hiệp thứ chín của trận đấu tại Las Vegas. Đây là một chiến thắng đầy quả cảm của Loma sau khi bị rách da ở hiệp đầu tiên do va chạm đầu. Đây cũng là một tín hiệu tốt cho thấy anh đã quyết tâm và muốn lấy lại những danh hiệu của mình. Tiếp theo vào tháng 12 năm 2021, anh đối đầu với tay đấm Richard Commey. Một màn trình diễn áp đảo nữa đã giúp Lomachenko giành chiến thắng bằng quyết định điểm vô cùng dễ dàng. Thế nhưng trong lúc anh chờ đợi một trận tái đấu với Lopez, sự kiện ở quê nhà Ukraine đã mang tới cho anh một thử thách quan trọng hơn rất nhiều.
Sau khi Nga chính thức thực hiện biện pháp quân sự đặc biệt với Ukraine, Vasyl Lomachenko quyết định trở lại quê hương của mình. Dù cho anh đã được lên lịch thi đấu với George Kambosos Jr vào tháng 6 năm 2022 để tranh đai vô địch thế giới nhưng Lomachenko đã từ chối trận đấu để ở lại Ukraina và giúp bảo vệ quê hương mình. Quyết định này đã được hiểu và nhận được sự tôn trọng tuyệt đối bởi George Kambosos Jr. Sự nghiệp quyền anh của Vasyl Lomachenko do đó bị tạm ngừng trong thời gian dài.
4. “Loma style”: Thứ Boxing đầy mê hoặc và quyến rũ
Biệt danh của Vasyl Lomachenko là "The Matrix" hay "Hi-Tech" bởi cái cách anh thực hiện chuyển động của mình, hệt như một ma trận nhỏ trên sàn đấu khiến bất cứ đối thủ nào cũng phải bối rối. Dường như Loma ở trong một thế giới của riêng mình, thao túng không gian và cả thời gian, anh có thể dự đoán được những động tác của đối thủ trước khi anh thực hiện những đòn phản công.
Một trong những phẩm chất đặc biệt nhất mà Lomachenko sở hữu trong sàn đấu là khả năng điều khiển không gian của mình và xung quanh đối thủ một cách dễ dàng đến đáng sợ. Bằng cách kết hợp trí thông minh chiến đấu và một bộ pháp đạt đến mức hoàn hảo, Lomachenko có thể đến bất kỳ vị trí nào trong sàn đấu, bất cứ khi nào anh muốn.
Đối với Lomachenko, di chuyển chân là bản năng của anh. Anh đã thấm nhuần triết lý về sự phối hợp của tấn công và phòng thủ trong quyền anh. Anh biết chính xác khi nào nên lùi lại, khi nào nên tiến lên, và khi nào nên di chuyển sang hai bên. Điều này vô cùng khó chịu cho bất kỳ ai phải đối đầu với anh. Lomachenko học Boxing từ người cha của anh, ông Anatoly Lomachenko. Anatoly từng là một võ sĩ quyền anh trước khi chuyển sang làm công tác huấn luyện. Theo ông Bob Arum, người đứng đầu Top Rank, công ty quản lý Lomachenko, Anatoly đã không cho con trai mình tập quyền anh cho đến khi anh tham gia các lớp học nhảy truyền thống của Ukraine và học thể dục dụng cụ. Khi con trai mình có được sự nhanh nhẹn cần thiết, chỉ khi đó Anatoly mới cho phép Loma lên sàn đấu.
Những điệu nhảy của Ukraina chắc chắn đã mang lại hiệu quả, và điều đó được thể hiện qua kỹ thuật di chuyển chân của anh trên sàn đấu. Anh dường như nhảy múa cùng với các đối thủ của mình, và cho đến khi đôi chân của họ đã mệt nhoài, chính là lúc anh thực hiện màn kết cho điệu nhảy của mình.
Ngô Tùng
