Quốc Bình
Động cơ xoay huyền thoại của Mazda sẽ được hồi sinh sau 11 năm nhằm giúp hãng xe Nhật tìm chỗ đứng trong kỷ nguyên của xe “xanh”.
Nội dung chính
Động cơ xoay mang tính biểu tượng của Mazda Motor đã tìm thấy sức sống mới lần đầu tiên sau 11 năm với vai trò là máy phát điện cho một mẫu xe hybrid cắm điện (PHEV) mới. Động thái đáng chú ý này diễn ra khi nhà sản xuất ô tô Nhật Bản vẫn đang chật vật tìm chỗ đứng trong thời đại điện khí hóa.
Động cơ xoay - di sản mang tính biểu tượng của Mazda
Giám đốc điều hành Mazda Eiji Nakai cho biết: "Động cơ xoay không chỉ là một khối động cơ. Nó là biểu tượng cho tinh thần dám nghĩ dám làm của chúng tôi".
Mazda trở thành nhà sản xuất ô tô đầu tiên trên thế giới sản xuất hàng loạt động cơ xoay vào năm 1967. Những động cơ nhẹ nhưng mạnh mẽ này đã giúp công ty, lúc đó đang sản xuất khoảng 300.000 xe mỗi năm, thu hút được người hâm mộ trên khắp thế giới.
Việc sản xuất ô tô chạy bằng động cơ xoay vào năm 2012 đã bị đình chỉ trong bối cảnh các hạn chế khí thải ngày càng khắt khe hơn ở châu Âu.
Tuy nhiên, giờ đây với hiệu suất nhiên liệu tốt hơn 25%, loại động cơ này đã quay trở lại dây chuyền sản xuất của Mazda ở Hiroshima vào tháng trước để trang bị trên phiên bản plug-in của mẫu xe thể thao đa dụng MX-30.
Mẫu xe mới có phạm vi hoạt động của pin là 85 km, tuy nhiên có thể kéo dài đến hơn 600 km bằng cách sử dụng động cơ xoay để tạo thêm năng lượng. Những người hâm mộ đã hưởng ứng nhiệt tình khi mẫu concept này lần đầu tiên được ra mắt tại châu Âu vào tháng 1, với hy vọng rằng Mazda sẽ khám phá thêm nhiều ứng dụng cho động cơ xoay.
Các đơn đặt hàng ở châu Âu đã bắt đầu mở vào tháng 1, với giá khởi điểm khoảng 31.200 bảng Anh (giá quy đổi 949 triệu đồng) tại Vương quốc Anh – gần ngang với bản MX-30 chạy điện được phát hành vào năm 2020.
Động cơ xoay đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu toàn cầu của Mazda, bao gồm cả việc đưa nhà sản xuất ô tô này trở thành hãng xe Nhật Bản đầu tiên chiến thắng trong giải đua sức bền 24 giờ Le Mans (24 Hours of Le Mans). Đây được xem là một trong những giải đua ô tô danh giá nhất thế giới.
Tổng cộng, Mazda đã bán được hơn 1,99 triệu xe sử dụng động cơ xoay.
Sau khi tạm dừng sản xuất vào năm 2012, hãng xe này đã tìm cách cứu lấy loại động cơ này. Tuy nhiên, "công nghệ tiết kiệm nhiên liệu Skyactiv của chúng tôi mang lại hiệu suất nhiệt tốt hơn, vì vậy nên những nỗ lực trở nên rất khó khăn", CEO Mazda nói.
Tái sinh
Sau cùng, động cơ xoay vẫn có thể quay trở lại trong thời đại điện khí hóa, một phần nhờ vào khả năng tương thích của nó với các loại xe hybrid cắm điện.
Động cơ xoay hoạt động bằng cách quay một cánh quạt hình tam giác, vì vậy cấu trúc của nó nhỏ hơn và đơn giản hơn so với các động cơ pít-tông truyền thống.
Các mẫu xe plug-in hybrid sẽ có pin, động cơ và máy phát điện, nghĩa là động cơ đốt trong sẽ nhỏ hơn để nhường chỗ cho động cơ điện lớn hơn. Nhờ đó, Mazda MX-30 sở hữu động cơ điện mạnh hơn gần 20% so với các đối thủ.
Động cơ xoay kém tiết kiệm nhiên liệu khi hoạt động ở số vòng quay/phút thấp. Tuy nhiên, đại diện Mazda khẳng định họ có thể vận hành chúng ở điều kiện lý tưởng như một máy phát điện, cho phép tối ưu hóa việc tiết kiệm nhiên liệu.
Một ứng dụng đáng chú ý khác của động cơ xoay đó chính là nền tảng để tạo nên những mẫu xe không phát thải.
“Động cơ xoay về mặt cấu trúc có thể hoạt động tốt với xe chạy bằng nhiên liệu hydro”, Nakai nói. Không giống như các động cơ thông thường, việc nạp và đốt nhiên liệu sẽ xảy ra trong các buồng riêng biệt trong động cơ xoay. Điều này làm cho chúng trở thành một lựa chọn an toàn khi xử lý hydro, một chất dễ bốc cháy ở nhiệt độ cao.
Trên thực tế, Mazda là công ty đầu tiên thương mại hóa một phương tiện chạy bằng hydro, với việc bắt đầu cho thuê (lease) vào năm 2006.
Nakai cho biết: “Để đạt được trung hòa carbon, điều quan trọng là phải có một cơ chế đốt trong có thể xử lý các nguồn năng lượng sạch đa dạng". Với động cơ xoay, Mazda tin rằng điều đó là có thể đạt được.
Công nghệ được sử dụng trong các phương tiện hybrid cắm điện cũng có thể được áp dụng cho ô tô thuần điện. Mazda có kế hoạch mở rộng dòng xe điện vào năm 2028 và đặt mục tiêu đưa xe điện chiếm 25% đến 40% doanh số bán hàng toàn cầu vào năm 2030.
Một yếu tố khác mà Mazda cần lưu ý đó là việc xe điện đang phát triển quá nhanh, và bắt kịp tốc độ đó gần như là điều không thể.
Mazda là nhà sản xuất ô tô tầm trung (xét theo doanh số), bán được khoảng 1,1 triệu xe trên toàn cầu trong năm tài chính 2022. Hãng phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ nhiều đối thủ cả lớn hơn lẫn nhỏ hơn, chẳng hạn như Tesla và các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đang chạy đua giảm giá.
“Thay vì trở thành người đi đầu trong quá trình chuyển đổi sang xe điện, chúng tôi sẽ trở thành người đi sau có tầm nhìn”, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Mazda Masahiro Moro cho biết.
Ông nói thêm: “Chúng tôi cần cung cấp những thứ chỉ có ở Mazda”.
Koji Endo, chuyên viên tại công ty tư vấn SBI Securities cho rằng Mazda "có công nghệ tốt nhưng không thể thu hồi vốn đầu tư". Doanh số của MX-30 bản chạy điện khá ảm đạm, dẫn đến việc các đại lý yêu cầu Mazda đưa động cơ xoay vào các mẫu xe phổ biến hơn.
Quốc Bình
