Quốc Bình
Các tài xế thời nay có rất ít quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân mà xe của họ thu thập, tạo ra nguy cơ rò rỉ những thông tin nhạy cảm.
Theo hãng thông tấn AP, một nghiên cứu mới cho thấy hầu hết các nhà sản xuất ô tô lớn thừa nhận họ có thể bán thông tin cá nhân của người dùng. Trong khi đó, một nửa trong số các đối tượng được khảo sát cho biết họ sẽ chia sẻ thông tin đó với chính phủ hoặc cơ quan thực thi pháp luật mà không cần có lệnh của tòa án.
Sự phổ biến của các cảm biến trong ô tô - từ viễn thông cho đến đến bảng điều khiển dạng kỹ thuật số - đã biến chúng thành những cỗ máy thu thập dữ liệu.
Tuy nhiên, các tài xế được cấp rất ít hoặc thậm chí không có quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân mà xe của họ thu thập, các nhà nghiên cứu của tổ chức phi lợi nhuận Mozilla Foundation cho biết trong cuộc khảo sát “Privacy Not Included” mới nhất của họ. Các tiêu chuẩn bảo mật trên xe cũng rất mơ hồ, dẫn đến một mối lo ngại lớn về khả năng phương tiện bị tin tặc tấn công.
Jen Caltrider, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết: “Ô tô dường như đã thực sự không quan tâm đúng mức về quyền riêng tư và tôi thực sự hy vọng rằng chúng tôi có thể giúp khắc phục điều đó vì chúng thực sự rất tệ”.
“Ô tô có micro và mọi người có đủ loại cuộc trò chuyện nhạy cảm trong đó. Ngoài ra, nó cũng có camera cả ở trong và ngoài.”, cô nói thêm.
Ô tô bị điểm kém nhất về quyền riêng tư trong số hơn 10 danh mục sản phẩm – bao gồm máy theo dõi luyện tập thể dục, ứng dụng sức khỏe sinh sản, loa thông minh và các thiết bị gia dụng kết nối khác – mà Mozilla đã nghiên cứu từ năm 2017.
Không một thương hiệu nào trong số 25 thương hiệu ô tô được chọn đáp ứng các tiêu chuẩn về quyền riêng tư tối thiểu của Mozilla. Để so sánh, 37% ứng dụng về sức khỏe tâm thần mà tổ chức phi lợi nhuận này đánh giá trong năm nay đã làm được điều đó.
Mười chín nhà sản xuất ô tô cho biết họ có thể bán dữ liệu cá nhân của người dùng, trong khi một nửa các hãng sẽ chia sẻ thông tin của bạn với chính phủ hoặc cơ quan thực thi pháp luật mà không cần lệnh của tòa án. Chỉ có hai hãng là Renault và Dacia cung cấp cho người lái xe tùy chọn xóa dữ liệu cá nhân của họ.
Albert Fox Cahn, một chuyên gia về công nghệ và nhân quyền tại Trung tâm Chính sách Nhân quyền Carr của đại học Harvard, cho biết: “Số lượng ô tô bị nghe lén đang tăng lên. Các thiết bị điện tử mà người lái xe ngày càng phải trả nhiều tiền hơn để lắp đặt đang thu thập ngày càng nhiều dữ liệu về họ và hành khách của họ.”
Về phía các hãng xe, một nhóm đại diện cho các nhà sản xuất ô tô và xe tải hạng nhẹ được bán ở Mỹ, có tên là Liên minh Đổi mới Ô tô, đã phản đối luận điểm đó. Trong một lá thư gửi tới lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện Hoa Kỳ, họ cho biết họ cùng chia sẻ “mục tiêu bảo vệ quyền riêng tư của người tiêu dùng”.
Tuy nhiên, chính tổ chức này đã phản đối nỗ lực cung cấp cho chủ sở hữu ô tô và các cửa hàng sửa chữa độc lập quyền truy cập vào dữ liệu trên xe. Người phát ngôn của Liên minh Brian Weiss cho biết vì lý do an toàn, nhóm “quan ngại” về việc cho phép khách hàng quyền kiểm soát tuyệt đối - nhưng xác nhận việc sẽ cấp quyền cho họ kiểm soát tốt hơn cách dữ liệu được sử dụng trong tiếp thị và bởi các bên thứ ba.
Trong cuộc khảo sát của Pew Research năm 2020, 52% người Mỹ cho biết họ đã chọn không sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ vì lo lắng về lượng thông tin cá nhân mà sản phẩm hoặc dịch vụ đó sẽ thu thập về họ.
Về bảo mật, tiêu chuẩn tối thiểu của Mozilla bao gồm mã hóa tất cả thông tin cá nhân trên ô tô. Các nhà nghiên cứu cho biết hầu hết các thương hiệu ô tô đều bỏ qua những câu hỏi của họ về vấn đề này.
Nissan, một nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã khiến các nhà nghiên cứu kinh ngạc về mức độ trung thực và phân tích chi tiết về việc thu thập dữ liệu, trái ngược hoàn toàn với các công ty Big Tech như Facebook hay Google.
“Thông tin cá nhân nhạy cảm” được thu thập bao gồm số giấy phép lái xe, tình trạng nhập cư, chủng tộc, khuynh hướng tình dục và chẩn đoán sức khỏe.
Hơn nữa, Nissan cho biết họ có thể lấy thông tin được rút ra từ dữ liệu để tạo hồ sơ “phản ánh sở thích, đặc điểm, xu hướng tâm lý, khuynh hướng, hành vi, thái độ, trí thông minh, khả năng và năng khiếu của người tiêu dùng”.
Một thương hiệu khác là Tesla cho thấy sự vi phạm khá đáng kể với quyền riêng tư. Nếu chủ sở hữu xe Tesla từ chối việc thu thập dữ liệu, thông báo của hãng cho biết xe có thể không thông báo cho người lái một cách kịp thời về các vấn đề có thể dẫn đến “giảm chức năng, hư hỏng nghiêm trọng hoặc xe không thể hoạt động”.
Vào năm 2021, Tesla cho biết camera trên xe đã bị vô hiệu hóa ở Trung Quốc sau khi các phương tiện này bị cấm vào các cơ sở quân sự của Trung Quốc do những lo ngại về an ninh.
Trong một tuyên bố, Nissan cho biết họ rất coi trọng quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu của người tiêu dùng và nhân viên. “Khi chúng tôi thu thập hoặc chia sẻ dữ liệu cá nhân, chúng tôi tuân thủ tất cả các luật hiện hành và cung cấp sự minh bạch tối đa.”, hãng nhấn mạnh.
Quốc Bình
